Instytut Zachodni w Poznaniu

Instytut Zachodni jest czołowym ośrodkiem naukowym, analitycznym i edukacyjnym w obszarze tematycznym Polska – Niemcy – Europa.  Gromadzi, opracowuje oraz udostępnia organom władzy publicznej informacje o istotnych wydarzeniach i procesach politycznych, społecznych i gospodarczych, przygotowuje analizy, ekspertyzy i studia prognostyczne, a także organizuje i prowadzi badania naukowe dotyczące: stosunków polsko-niemieckich, przemian politycznych, gospodarczych, społecznych i kulturowych w Niemczech, roli Niemiec w Europie i świecie, roli Europy w stosunkach międzynarodowych.

Oficjalne powołanie do życia Instytutu Zachodniego nastąpiło 27 lutego 1945 r., a pierwszym dyrektorem został prof. Zygmunt Wojciechowski, wybitny znawca problematyki niemieckiej.  Od stycznia 2016 r. na mocy ustawy o Instytucie Zachodnim im. Zygmunta Wojciechowskiego z dnia 17 grudnia 2015 r. poznańska placówka działa jako państwowa jednostka organizacyjna.

Instytut Zachodni jest miejscem ważnych konferencji i spotkań naukowych. Istniejące od 1945 r. Integralną część placówki naukowo-badawczej stanowi Wydawnictwo IZ. Publikuje przede wszystkim prace dotyczące historii i współczesności Niemiec, także europejskich procesów integracyjnych, stosunków międzynarodowych, zwłaszcza relacji polsko-niemieckich, dziejów okupacji, przemian społecznych i kulturowych na Ziemiach Zachodnich i Północnych. Ich autorami są zarówno pracownicy IZ, jak i przedstawiciele innych ośrodków naukowych krajowych i zagranicznych. Najważniejsze serie wydawnicze to: Prace Instytutu Zachodniego, Studium Niemcoznawcze Instytutu Zachodniego, Ziemie Zachodnie – Studia i Materiały, Biblioteka Przeglądu Zachodniego, Documenta Occupationis i Studia Europejskie.  Oprócz pozycji zwartych oficyna wydaje też zeszyty naukowe IZ Policy Papers oraz w wersji elektronicznej – Biuletyny Instytutu Zachodniego, a także, ukazujące się od 1945 r., czasopismo „Przegląd Zachodni”.

Zadania badawcze IZ realizowane są przez cztery zespoły:

1)         Stosunki polsko-niemieckie (relacje polityczne, rozwój i instytucjonalizacja kontaktów państwowych i społecznych, migracje, sytuacja Polaków w Niemczech, współpraca transgraniczna, niemiecka opinia publiczna i elity polityczne wobec Polski, sprawy gospodarcze).

2)         Niemcy – państwo, społeczeństwo, gospodarka (system partyjny i zachowania wyborcze, imigracja i polityka integracyjna, rynek pracy, polityka gospodarcza, polityka energetyczna, bezpieczeństwo wewnętrzne i opinia publiczna).

3)         Niemcy – Europa – świat (procesy kształtowania międzynarodowej roli Niemiec i jej skutków, w tym dla integracji i dezintegracji w UE, ładu bezpieczeństwa w Europie i świecie oraz dla ich relacji z najważniejszymi partnerami).

4)         Historia i polityka (pamięć historyczna w Polsce i Niemczech i jej funkcje w stosunkach polsko-niemieckich, polityka polonijna).

Aktualnie prowadzone są następujące programy: Program Badawczy dla Ziem Zachodnich i Północnych, Partnerstwo w przywództwie? Stany Zjednoczone i Niemcy po 1989 r. Perspektywa polska, Polskie elity polityczne wobec stosunków Polski z Niemcami w ramach Unii Europejskiej, UE COST Acion IS1107 – European Network for Conflict Research (ENCoRe), Polskie Organizacje Imigranckie w Europie, Stworzenie bazy tekstowej pamiętników ze zbiorów Instytutu Zachodniego, Documenta Occupationis Instytutu Zachodniego, t. I–VIII, Dzieje pogranicza i jego wizerunki – Granica na Odrze i Nysie – granicą pokoju w kulturach pamięci miasta Görlitz–Zgorzelec.

Instytut Zachodni w Poznaniu zatrudnia 19 pracowników w pionie badawczym oraz 8 w pionie wsparcia.